Posiadanie samoistne

W poprzednim wpisie opowiedziałem Ci o podstawach zasiedzenia czyli o tym czym jest zasiedzenie oraz po co w ogóle istnieje taka instytucja. Dzisiaj opowiem Ci o jednej z przesłanek zasiedzenia, czyli o posiadaniu samoistnym. Zacznijmy jednak o wyjaśnienia czym w ogóle jest posiadanie.

Co to jest posiadanie?

Posiadanie to pewien stan faktyczny, na który składają się dwa elementy: element fizyczny czyli władanie rzeczą w taki sposób, jakbyś miał do rzeczy jakieś prawo – innymi słowy masz daną rzecz, korzystasz z niej, dysponujesz nią. Drugi to element psychiczny czyli tzw. wola wykonywania określonego i związanego z dana rzeczą prawa dla siebie.

Posiadanie to nie to samo co własność. Prawo własności jest najszerszym uprawnieniem związanym z rzeczą,  posiadacz tych uprawnień ma mniej. Posiadanie należy także odróżnić od dzierżenia, które jest władaniem rzeczą dla kogoś innego, w czyimś imieniu. Od posiadania rożni się elementem psychicznym: dzierżyciel nie chce władać rzeczą dla siebie, ale robi to celowo w czyimś imieniu.

Kim jest posiadacz samoistny?

Posiadanie występuje w dwóch formach:, jako posiadanie samoistne i posiadanie zależne. Nasz przykładowy najemca jest posiadaczem zależnym. Wykonuje swoje prawo nie tak jak właściciel, ale jedynie w ograniczonym zakresie – w tym wypadku ograniczonym umową najmu.

Posiadacz samoistny to posiadacz rzeczy, który włada rzeczą jak właściciel. Taki posiadacz ma wolę zatrzymania rzeczy dla siebie tak jak gdyby rzecz była jego własnością.

O ile łatwo powiedzieć czy ktoś rzeczą faktycznie włada (element fizyczny) o tyle trudniej już określić, w jakim charakterze to władztwo sprawuje (samoistnym czy zależnym). Sytuacje jeszcze komplikuje fakt, ze posiadacz zależny może zmienić posiadanie w samoistne, a zamian ta faktycznie zachodzi jedynie w elemencie psychicznym.

Przykładowo:

1. Pan Nowak włada pewnym gruntem od wielu lat. Choć nie jest właścicielem gruntu to go ogrodził oraz co roku uprawia ten grunt. Płaci za niego podatki oraz wszelkie opłaty. Pan Nowak jest posiadaczem gruntu, posiadaczem samoistnym ponieważ włada nim jak właściciel.
2. Najemca mieszkania posiada to mieszkanie: włada mieszkaniem, korzysta z niego itd. (element fizyczny). Najemca chce korzystać z tego mieszkania, uważa ze ma do tego prawo na podstawie zawartej umowy najmu więc zawiera na siebie umowę o media, melduje się w lokalu itd. (element psychiczny). Najemca jest posiadaczem rzeczy, posiadaczem zależnym.

Jak rozpoznać posiadanie samoistne?

Przyjmuje się, ze do stwierdzenia posiadania samoistnego potrzeba w każdym konkretnym przypadku dokonać analizy okoliczności faktycznych. Posiadanie samoistne musi być zamanifestowane na zewnątrz. Otoczenie posiadacza samoistnego musi moc obiektywnie dowiedzieć się, że włada on rzeczą jak właściciel. Najwcześniej świadczą o tym takie fakty jak opłacanie przez posiadacza podatków i kosztów związanych z dana nieruchomością, uprawianie gruntu, ogrodzenie gruntu, niepłacenie nikomu czynszu za korzystanie z rzeczy, czy nawet powszechne wśród sąsiadów przekonanie, że ktoś jest właścicielem danej rzeczy.

Przyjść z pomocą może orzecznictwo:

1. „Ustalenie faktu posiadania rzeczy i jego charakteru odbywa się na podstawie manifestowanych przez posiadacza i widocznych na zewnątrz przejawów władania rzeczą i zawsze musi odnosić się do okoliczności konkretnego przypadku. Do zasiedzenia może prowadzić jedynie posiadanie jawne, widoczne dla otoczenia. Niewątpliwie manifestacją takiego posiadania może być wykonanie ogrodzenia działki gruntu”.  – Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 kwietnia 2017 r. sygnatura akt I CSK 426/16
2. „Jako przejawy samoistnego posiadania nieruchomości wymienia się przykładowo ogrodzenie działki gruntu, jej zabudowanie lub zagospodarowanie w inny sposób, dbanie o jej utrzymanie w stanie niepogorszonym, czynienie innego rodzaju nakładów, pobieranie pożytków czy uiszczanie należnych od nieruchomości danin publicznych”. – Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 12 lutego 2014 r. sygnatura akt IV CSK 271/13

pozdrawiam
adwokat Eryk Trybuliński
Kancelaria Klisz i Wspólnicy Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub naszą stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla nas to dowód, że nasza praca jest przydatna, co daje nam motywację do dalszego pisania ?