Kto dokonuje rozgraniczenia nieruchomości
Pamiętasz, jak w poprzednim wpisie opowiadałem Ci o dwóch możliwych fazach postępowania w sprawie rozgraniczenia? Dla przypomnienia tylko. Postępowanie o rozgraniczenie następuje w drodze postępowania administracyjnego (faza obowiązkowa) oraz, gdy to konieczne w drodze cywilnego postępowania nieprocesowego (faza fakultatywna). Pomińmy na razie wyjątkowe sytuacje, gdy wyłączną fazą postępowania jest cywilne postępowanie sądowe. O tym w innym wpisie. Dzisiaj natomiast powiem Ci o tym, dokładnie kto dokonuje rozgraniczenia nieruchomości.
Organ administracyjny
W fazie administracyjnej rozgraniczenia dokonuje właściwy organ administracyjny. Zgodnie z Ustawą Prawo Geodezyjne i Kartograficzne organem właściwym dla dokonania rozgraniczenia są wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast (art. 30 ustawy). Wójt jest organem wykonawczym gminy, czyli najmniejszej jednostki organizacyjnej na jakie podzielony jest nasz kraj. Wójt to urząd sprawowany kadencyjnie. Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Burmistrz to odpowiednik wójta, który jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy. W miastach powyżej 100 000 mieszkańców organem wykonawczym jest natomiast prezydent miasta.
Należy pamiętać, że zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym niektórym miastom przyznano prawa powiatu. Prawa powiatu przysługują miastom, które w dniu 31 grudnia 1998 r. liczyły więcej niż 100 000 mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu. Dodatkowo prawo to przysługuje tym miastom, którym nadano status miasta na prawach powiatu, przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty. W tym przypadku funkcje organów powiatu sprawuje prezydent miasta, czyli to on będzie organem właściwym dla rozgraniczenia.
Właściwość miejscowa organu
Skoro już wiemy jaki organ dokonuje rozgraniczenia pozostaje nam ustalenie, który wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest właściwy w naszej sprawie. Intuicja podpowiada, że ten który ma najbliżej do granicy spornych działek. Kompetencję do rozpoznania sprawy na danym terytorium nazywamy właściwością miejscową. Ustala się ją zgodnie z kodeksem procedury administracyjnej.
Zgodnie zatem z przepisami, w sprawach dotyczących nieruchomości Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala według miejsca położenia tejże nieruchomości. Czyli właściwy jest ten wójt, burmistrz lub prezydent miasta na terenie której gminy znajduje się nieruchomość. Może się zdarzyć, że nieruchomości których granic dotyczy spór leżą jednak na terenie dwóch lub więcej sąsiadujących gmin. Taką sytuację przewidziano też w przepisach kodeksu procedury administracyjnej. Jeżeli zatem nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.
Organ wyższego rzędu
Co do zasady od decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nie przysługuje zwykły w procedurze administracyjnej środek odwoławczy, czyli odwołanie. W przypadku braku zgody na sposób rozgraniczenia wynikający z drogi administracyjnej sprawa o rozgraniczenie trafia bowiem do sądu cywilnego. Są jednak sytuacje, w których można wnieść odwołanie. To dość skomplikowany temat, więc poświęcę mu odrębny wpis. W tym miejscu warto jednak wiedzieć, kto jest organem wyższego rzędu czyli do kogo wnieść ewentualne odwołanie.
Organem wyższego rzędu dla burmistrza, wójta, prezydenta miasta jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Samorządowe kolegia odwoławcze, zwane „kolegiami”, są organami wyższego stopnia, w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego. Kolegia są państwowymi jednostkami budżetowymi, nad którymi nadzór sprawuje Prezes Rady Ministrów.
Sąd powszechny – sąd cywilny
Jeżeli nie dojdzie do zawarcia ugody w sprawie rozgraniczenia, a strony nie zgadzają się z decyzją wójta, burmistrza oraz prezydenta miasta, lub też gdy brak jest w ogóle podstaw do wydania decyzji rozgraniczeniowej – sprawa trafia do sądu powszechnego.
Sprawę o rozgraniczenie rozpoznaje sąd powszechny na podstawie przepisów o nieprocesowym postępowaniu cywilnym. Sądem właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy ponieważ o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej sprawy należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają sądy rejonowe (tak art. 507 k.p.c.). Sprawę rozpoznaje oczywiście odpowiedni wydział cywilny danego sądu rejonowego. Dalej, zgodnie z ogólną zasadą w sprawach z zakresu prawa rzeczowego właściwy jest sąd położenia rzeczy. W przypadku rozgraniczenia właściwy jest ten sąd rejonowy w którego rejonie leży nieruchomość sporna.
Sprawę o rozgraniczenie rozstrzygnie sąd w składzie jednego sędziego. Stronami tego postępowania będą wnioskodawca (czyli ten który domagał się rozgraniczenia) oraz uczestnicy, którymi są wszyscy inni zainteresowani w sprawie. Im poświęcę odrębny wpis. Organ administracyjny nie jest uczestnikiem postępowania, jego rola kończy się na przesłaniu sądu dotychczas zgromadzonych akt sprawy.
pozdrawiam
adwokat Eryk Trybuliński
Kancelaria Klisz i Wspólnicy Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub naszą stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla nas to dowód, że nasza praca jest przydatna, co daje nam motywację do dalszego pisania ?
